Dünya nasıl oluştu? Dünya… Bildiğimiz kadarıyla binlerce galaksi, binlerce gezegen arasından canlılığın olduğu tek yer. Her ne kadar evren nasıl oluştu sorusu kadar bilinmez olmasa da Dünya nasıl oluşmuştur sorusu da insanoğlunun her zaman merak ettiği bir konu olmuştur. Özellikle dünya oluşumu ile ilgili başta fizikçilerin olmak üzere binlerce makale saygın bilim dergilerinde yayımlandı. Bizde elimizden geldiği kadarıyla dünya nasıl oluşmuştur kısaca ve öz bir şekilde anlatacağız.
Dünya nasıl oluştu? Aslına bakarsanız insanlık aya gitmeye bile yaklaşık 50 yıl önce cesaret edebildi. Hala uzay, evren ve dünya hakkındaki araştırmalar henüz daha yeni desek yanlış söylemiş olmayız. Ancak şunu da belirtmeliyiz ki bilhassa son yıllarda dünya ve evren nasıl oluştu sorusunun cevabı ile ilgili binlerce deney yapıldı. Bildiğiniz üzere bunlardan en önemlisi de Cern deneyi idi. Neyse, konuyu fazla dallanıp budaklandırmadan dünya nasıl oluşmuştur kısa sizlere özetleyelim. Ayrıca bu yazımızda dünya nasıl oluştu belgesel serilerini ve birçok araştırmayı da paylaşacağız. Aslında dünya nasıl oluştu vikipedi sayfasında detaylı bir şekilde veriliyor. Biz biraz daha hikaye tarzında sizlere yansıtacağız.
Güneş nasıl oluştu?
Hemen hemen 5 milyar yıl önce hali hazırda Güneş Sistemi’nin olduğu yerde yalnızca yıldız kalıntılarından oluşan bir toz bulutu vardı. Bu toz bulutunu oluşturan maddeler zamanla çarpışıp birleşmeye başladılar. Demir gibi ağır elementler birleştikçe muazzam büyüklükte bir küte oluştu. Bu kütle büyüdükçe çekim kuvveti de artırıyordu ve daha fazla maddeyi çekmesine neden oluyordu. Böylece güneşin çekirdeği oluştu. Çekirdeğin etrafına uyguladığı çekim kuvveti çok büyüktü. Bu çekim kuvveti, en hafif element olan hidrojen atomlarını kendine çektikçe onların kaynaşıp birleşmelerine neden oldu. Çekirdek, hidrojen atomlarını öylesine büyük bir kuvvetle çekiyordu ki hidrojen atomları birleşip helyum atomlarını oluşturuyorlardı. Bu işleme ise füzyon yani kaynaşma adı verilir. Helyum elementinin ismi de Güneş’in antik Yunancadaki ismi olan Helios kelimesinden gelir.
Füzyon tepkimelerinde akıl almaz derece bir enerji açığa çıkar. Hidrojen bombası olarak da bilinen bu tepkime, bir atom bombasından binlerce kat daha fazla enerji oluşmasını sağlar. İşte merkez kısımda birleşen muazzam kütle sayesinde Güneş ortaya çıkmış oldu. Güneş, öylesine büyük bir kütleye sahiptir ki sisteminin toplam kütlesinin yüzde 99.8’lik kısmını oluşturur. Hemen hemen 1 milyon adet dünya güneşin içerisine sığabilir. Güneş oluşumu sırasında kendine yakın olan gaz haldeki elementleri çekip kendi kütlesine katmıştır. Bu yüzden Güneş’in yakınlarında yalnızca demir, magnezyum ve oksijen gibi ağır elementler kalmıştır.
Onaylanan alzheimer ilacı Aduhelm panik yarattı: İstifalar art arda geldi
Dünya nasıl oluştu?
Dünya’nın kütlesinin neredeyse tamamını demir, magnezyum, silikon ve oksijen gibi ağır elementler oluşturur. Bu yüzden dünyanın da içerisinde bulunduğu ilk 4 gezegen katı, son dört gezegen ise gaz şeklindedir. Devasa yıldız Güneş’te bunlar yaşanırken bir yandan da etrafında kaya parçaları birbirleriyle çarpışıp birleşmeye baladılar. Kayalar birleştikçe etraftaki diğer maddeleri de çekip kendi kütlelerine dahil ediyorlardı. Bütün gezegenler bu şekilde oluştu. Dünyamız en başında erimiş metal ve kayalardan oluşan bir ateş topuydu. Her yeri volkanlar ve lavlarla kaplıydı. Ayrıca güneş sistemindeki göktaşları gezegenler aracılığıyla temizlenmemişti. Bu sebeple dünyaya her gün binlerce göktaşı çarpıyordu. O dönemlerde dünyanın yüzeyi çok sıcak olduğu için üzerinde su bulunmuyordu. Ancak dünyaya çarpan göktaşlarında buz haliyle su kütleleri mevcuttu.
Buzullarla kaplı bu göktaşları dünyanın yüzeyini hem soğuttular hem de yüzeyde sıvı halde su birikmesini sağladılar. Dünya’nın en dış katmanı milyonlarca yıl içinde soğudu ve bugün üzerinde yaşadığımız kaya parçaları oluştu. Ancak bu kabuk dünyanın hacmine göre oldukça ince. Dolayısıyla bir metalin üzerinde incecik bir kabukta yaşıyoruz dersek yanılmış olmayız. Kısa dünya oluşumu ile ilgili hikaye şeklinde sizlere derledik. İlk açıkladığımız kavram ise Güneşin oluşumu oldu. Çünkü Güneş’in nasıl oluştuğunu anlamadan Dünya’nın nasıl oluştuğunu anlamak mümkün değil!
Dünya’nın yaşı nasıl hesaplanır?
Biliyorsunuz ki bilimin en önemli unsuru merak etmektir. O yüzden dünya nasıl oluştu sorusundan ziyade dünya ilk ne zaman oluştu sorusunu yanıtlandırmamız gerekiyor. İlk önce şuradan başlamalıyız. Bilinene göre tek canlılığın olduğu bu gezegen 4.5 milyar yaşında. Tam burada akıllara şu soru da gelebilir. Dünya’nın yaşı nasıl hesaplanıyor. Mesela şu anda dünyanın 4.5 milyar yaşında olduğunu biz Grönland’da yani Kanada kalkanında bulunan en eski kayalardan anlıyoruz. Dünya’nın yaşını belirlemesinde ise Ernest Rutherford’un methodunu kullanıyoruz. Bu metot, radyoaktif elementlerin yarılanmaları neticesinde farklı elementlere evrilmesidir. Ancak şunu da söylemeliyiz ki Dünya’nın yaşının çok daha eskiye dayandığını söyleyen sayısı hatırı sayılır seviyede olan bilim insanları da mevcut.
Dünyadaki ilk su nasıl oluştu?
Su molekülü bir oksijen ve iki hidrojen atomundan oluşur. Dünyamıza uzaydan bakacak olursak aslında gezegenimizin su küresi olduğunu görürüz. Dünya yüzeyinin yüzde 70’inden fazlası okyanuslarla kaplı. Uzun süre içerisinde kıtaları biçimlendiren ve atmosferi oluşturan su, derinlerinde de bambaşka bir yaşamın izlerini taşır. Ancak şunu da unutmamak gerekir ki yeryüzündeki suyun yalnızca yüzde 2-3’lük kısmı içilebilir su kaynağı olarak gözükmektedir. Bu da ilerleyen yıllarda su savaşlarının olabileceğine işarettir. Neyse konuyu dallandırıp budaklandırmadan asıl mevzumuza geri dönelim. Yaşamın işleyişinde, dünyanın canlılığını korumasında en büyük etkenlerin başında gelen okyanuslar çok eski zamanlarda dünyada yoktu. En yaygın teoriye göre, okyanus sularının kökeni uzaydan geliyor. Okyanuslar dünyaya yer şekillerinin oluşmasının ardından yüz milyonlarca yıl sonra ulaştı. Yani buzullarla kaplı göktaşlarının dünyaya yoğun ve çok şiddetli bir şekilde çarpması sonucunda okyanuslar yani sular oluştu. Bunu zaten suyun kaynağında yani hidrojen ve oksijen atomlarında görebiliriz.
Yararlanılan kaynaklar: Wikipedia, Dune Film 4K – HD Belgesel – Video, 5 Yaşındayım Gibi Açıkla
