Deniz dinozoru türleri ismini duyduğunuzda belki çok şaşırmış olabilirsiniz. Ancak okyanuslarda bir zamanlar yaşayan ve devasa boyutlarıyla mavi suların korkutucu yaratıkları olan bu canlılar, su dinozoru ya da okyanus dinozoru olarak da bilinmektedir. Bugüne kadar ise birçok türü keşfedilmiş ve gün yüzüne çıkartılmıştır. Biz de şimdiye kadar bilim dünyası ile paylaşılmış 10 deniz dinozoru türünü sizler için derledik.
Deniz dinozoru türleri
Okyanuslar, köpek balıkları, zehirli balıklar ve dev mürekkep balıkları ile dolu oldukça korkutucu bir yerdir. Fakat günümüzde denizlerde yaşayan hiçbir canlı milyonlarca yıl önce okyanusların derinliklerinde hüküm süren dev canavarlarla kıyas bile edilemez. Biz dev canavarlar derken uzun süre önce soyu tükenmiş deniz sürüngenleri ve dinozorlarını kastediyoruz. Birçok kişi, karada yaşayan dinozorları daha iyi bildiğinden deniz dinozoru türleri isimli makalemiz birçok kişiye de ışık tutacak.
Pliosaurus
İlk görüşte timsahı andıran Pliosaurus, Pliosaur ailesine ait 8 türden birisidir. Bu tarih öncesi sürüngenlerin karakteristik özellikleri ise kısa boyunlu, kocaman kafaları ve geniş paletleri olmasıdır. Pliosauruslar, Jurassic döneminde yaklaşık 145-150 milyon sene önce yaşadı. Fosilleri ilk olarak 19. yüzyılın ortalarında Norveç’te keşfedildi. Ağırlıkları 30 tondan fazla olan ve boyları 12 metreye kadar erişebilen bu canlılar dünya üzerinde yaşamış gerçek bir devdi. Ayrıca güçlü dişleri sayesinde ısırma gücü oldukça kuvvetlidir. Hatta Trex’lerin 4 katı fazla olduğu söylenmektedir.
Kronosaurus
Pliosaur ailesinden bahsetmişken Kronosaurus’u da unutmamak lazım. Bu canlı bir Pliosaur’un tüm tipik özelliklerine malikti. Kocaman çene, büyük bir kafa, kısa boyun ve kalın karemsi bir gövde. Kalıntılarının Avusturalya ve Kolombiya’da keşfedildiği düşünüldüğünde muhtemelen dünyanın birçok noktasında yaşadılar. Deniz dinozoru türleri… Bulunan en büyük Kronosaurus, burnun kuyruğuna 10 metre uzunluğundaydı ve yaklaşık 12 ton ağırlığındaydı. Bu deniz sürüngenlerinin dişleri aslında ölümcül değildi. Sadece 5-10 CM uzunluğundaydı ve çok keskin değildi. Buna rağmen Kronosaurus vahşi ve başarılı bir avcıydı. Avını takip ederken çok yüksek hızlara ulaşabilirdi.
Nothosaurus
Deniz dinozoru türleri… Fosillerden edinilen bilgilere göre Nothosaurus, Kronosaurus’un bir akrabasıydı ve yaklaşık 230 milyon yıl önce yaşamışlardı. Uzunluğu 4.5 metre olarak tahmin edilen Nothosaurus belki en büyük deniz canlısı değildi ama en acımasızı oydu. Bu sürüngenlerin kalamar ve balıkları yakalamak için uzun, iğne gibi dişleri vardı. Bazı uzmanlar, Nothosaurus’ların timsahların yaptığı gibi yanlarından geçen balıkları yakalamak için uzun kafalarını yana çevirip çenelerini kapan gibi kullanabildiklerini belirtiyor. Şaşırtıcı şekilde Nothosaurus’lar günümüzdeki deniz aslanları ile oldukça benzer özellikler barındırıyor. Okyanusta avlanmalarına rağmen dinlenmek için kıyıya çıkabilirlerdi. Son olarak uzmanlar Nothosaurus’ların yumurtladıklarını mı yoksa yavrularını doğurduklarını mı henüz tespit edemediler. Bu sebeple Nothosaurus’lara “Sahte Kertenkele” denmiştir.
Styxosaurus
Styxosaurus, geç kretase döneminde tahmini 75-80 milyon yıl önce yaşadı. Bu dinozora ilk baktığınızda onun bir deniz yılanı olduğunu zannedebilirsiniz. Haksız da sayılmazsınız. Styxosauruslar yaklaşık 10 metre uzunluğundaydı fakat bu uzunluğun 5 metresi yılan benzeri bir boyundan oluşuyordu. Nispeten küçük bir vücudu vardı ve yaklaşık 4 ton ağırlığındaydı. Ağızları ustura kadar keskin, koni şeklinde dişlerle doluydu. Deniz dinozoru türleri… Karınlarında yediklerini sindirmelerini sağlayan, mide taşı adı verilen 200 küçük taş sayesinde avlarını çiğnemelerine gerek yoktu. Ayrıca bazı bilim insanları Styxosaurusların belirli balık türlerini bulma maksadıyla bu taşları okyanus tabanına bakmak için kullandıklarına inanıyor.
Albertonectes
Albertonectes, Pliosaurus ailesinin bir başka temsilcisidir. Yani bu deniz sürüngeninin inanılmaz uzun boynunun üzerinde ufak bir kafası ve suda ilerlemesini sağlayan palet gibi kol ve bacakları olduğu anlamına geliyordu. Bu yaratıklar Kuzey Amerika’daki denizlerde 70-76 milyon yıl önce hüküm sürmüşlerdi. Bu deniz canavarının uzunluğu 11.5 metreye kadar ulaşabilirdi. Boynu ise 7 metreydi. Boyun yapısı 76 kemikten oluşmaktadır. İnsanoğlu tarafından bilinen başka hiçbir hayvanın boynunda bu kadar çok omur yoktur. Bilim insanları bu hayvanın neden bu kadar uzun bir boyna ihtiyaç duyduğundan emin değil. Albertonectesler boyunlarını deniz tabanından kabuklu deniz hayvanlarını toplamak için kullanmış olabilirler. Ya da boyunları belki de belli başlı avları olan balık ve mürekkep balıklarını yakalamalarını sağlıyordu.
Thalassomedon
Deniz dinozoru türleri… Thalassomedon, Antik Yunanca’da Deniz Lordu anlamına gelir ve bu ismin verilmesinin ardında oldukça iyi bir sebep vardır. Pliosaurus ailesinin bu temsilcileri 12 metre uzunluğuna erişebilen dev yırtıcılardır. Bu ortalama 4 katlı bir binanın yüksekliğidir. Palet benzeri bacakları 2 metreye kadar uzayabilir ve suyun içerisinde etkin bir şekilde hareket etmelerini sağlar. Thalassomedon’un boynu 62 adet omura sahipti ve 6 metre uzunluğuna erişebilirdi.
Tylosaurus
Tylosaurus, Mosasaur ailesine aittir. Kuzey Amerika’nın sığ denizlerini 85 milyon yıl önce hakimiyeti altına aldı. Bu devasa bir avcıydı ve en büyüklerinin boyu 13 metreye kadar ulaşabilirdi. Hayvanın avına çarpıp afallatmak için kullandığı güçlü kafası ve hidrodinamik bedeni bulunmaktaydı. Vücudu çelik paletlerle ve ona manevra kabiliyeti sağlayan uzun bir kuyruk ile donatılmıştı. Tylosaurus, bir etoburdu ve sadece yedikleri arasında balıklar, kaplumbağalar ve küçük köpek balıkları yoktu. Aynı zamanda diğer Mosasaurlar, Pliosauruslar ve uçamayan kuşlar da vardı.
Shonisaurus
Shonisaurus, yaklaşık 250 milyon yıl önce geç triyas döneminde yaşıyordu. Bu yaratığın kalıntıları ilk olarak 1920 senesinde Nevada’da Shoshone Dağları’nın yakınlarında keşfedildi. Bu tarih öncesi sürüngen de yunusa benziyordu. Yaklaşık 15 metre uzunluğundaydı ve takribi 30 ton ağırlığındaydı. Deniz dinozoru türleri… Bu da 2 balinanın toplam ağırlığından daha fazla demekti. Shonisaurus hakkında devasa büyüklüğü dışında daha da ilginç bir gerçek var. Bu canlının dişleri yoktu. Araştırmacılar, bebeklerinin doğduklarında dişlerinin olduğunu ancak olgunlaştıkça bunların düştüğünü anladılar. Bir teoriye göre Shonisauruslar, boyutları nedeniyle dişlere ihtiyaç duymuyordu.
Mosasaurus
Mosasaurus, 66 milyon sene önce dünyadaki tüm denizleri tesir altına alan devasa bir canlıydı. Fosillerine bakılırsa bazılarının uzunluğu 15 metreden fazlaydı. Bu durum Mosasaurus’u zamanının en büyük deniz etoburu yapıyor. Bu yaratıkla ilgili en korkutucu özelliklerden biri her iki çenesinde iki sıra halinde dizilmiş yüzlerce keskin diş bulunan timsah benzeri kafasıydı. Esasında Mosasaurus’un sudaki bir avı kavrayıp yakalaması oldukça zorlu bir işti. Bu sebeple bu kadar çok dişi bulunuyordu. Fakat bu hayvanın kendine özgü bir şeyi daha vardı. Ağzının üst çatısındaki kemiklere kenetlenmiş pterygoid dişler! Bu avlanmayı ve avını ağzında tutmayı çok kolay hale getiriyordu.
Shastasurus
Deniz dinozoru türleri… Shastasurus, şimdiye kadar varolmuş en büyük deniz sürüngenidir. Bu yırtıcılar geç triyas döneminde ortalama 210 milyon sene önce yaşadılar. Bu şaşırtıcı devler 21 metre uzunluğuna erişebilir ve 75 tondan fazla bir ağırlığa sahip olabilirlerdi. Yani Shastasuruslar bir mavi balina kadar ağırdı. Bu uzunluğa rağmen devasa bir göğüs kapasitesi yoktu. Ve avlanma işini de kolayca yapamıyordu. Shastasuruslar, ahtapot ve mürekkep balıkları gibi kafadan bacaklılar ve balıklar sayesinde hayatta kalıyordu.
